دسته
آرشیو
آمار وبلاگ
تعداد بازدید : 20326
تعداد نوشته ها : 14
تعداد نظرات : 2
Rss
طراح قالب
موسسه تبیان

نكا در عرض جغرافيايي 36 درجه و 39 دقيقه شمالي و طول جغرافيايي53 درجه و 19دقيقه غربي نصف النهارگرينويچ در22كيلومتري جنوب درياي مازندران نهاده و به كوهستان تكيه داده است. رود نكا از ميان شهر مي گذرد و راه آهن سراسري از آن عبور مي كند. در باره پيشينه شهر نكا سيروس مهدوي ،محقق و نويسنده صاحب نام و صاحب اثر ، ساكن قائمشهر ميباشد .شغل كسبي او سر دفتر داري ثبت واسناد ميباشد. اما اشتغال به تحقيق و تتبع در تاريخ و فرهنگ ،بخصوص مازندران ،و نوشتن دهها مقاله در روزنامه ها و مجلات و دائره المعارف ها و چاپ اثر گرانسنگ با نام رجال تاريخ بيقهي نام او را در عداد بزرگان و دانشمندان تاثير گزار قرار داده است.تحصيلات دانشگاهي او در رشته تئاتر و در كشور سوئيس رقم خورده است اما علاقه او به تاريخ و فرهنگ موجب گشته تا رشته تئاتر را، كه گارگرداني چند نمايشنامه هم در سابقه فعاليت هاي فرهنگي او موجب گشته، رها كند و به تتبع در تاريخ بيهقي ، مشغول گردد. حاصل زحمات او چاپ كتاب رجال تاريخ بيقهي در دو جلد ميباشد. از جمله فعاليتهاي او نوشتن برخي مقالات در دائره المعارف تشيع مبياشد. استاد مهدوي علاوه بر ان صاحب امتياز و مدير مسئول نشريه وزين اباختر ميباشد. اباختر به قلم تني چند از اساتيد و دانشمندان ايراني ، داخلي و خارج نشين ،منتشر ميگردد و در بين اهل فرهنگ از جايگاه ممتازي بر خوردار است. او همچنين موسس و مدير مركز مطالعات ايراني است كه در ساري مستقر بوده و در زمينه تاريخ و فرهنگ ايران و مازندران فعاليتهاي انتشاراتي داشته و به بر گزاري سمينار و... اقدام مينايد.رسانه هاي داخلي از جمله نشريات ، راديو و تلوزيون هر از گاهي در قالب بر نامه هاي موضوعي و يا سلسله مباحث تاريخي ميزبان اين محقق ارزنده بوده وراديوي مازندران ، بخصوص در برنامه هاي سريالي سخنان او را در باب تاريخ و فرهنگ ايران و مازندران منتشر ميكند.مطبي كه در ادامه ميايد بر گرفته از يكي از برنامه هاي راديويي ايشان ميباشد و در اينده نيز مقالات ديگري از همين منبع چاپ خواهد شد. اقتضاي گفتار و شرح شفاهي مطلب در راديو موجب گشته تا مطلب اندكي از وجهه نوشتاري دور باشد و تسلسل مطلب نيز مقتضي شرائط ذكر شده باشد – شرح مختصر از باب معرفي اجمالي استاد بوده و در شماره هاي اتي انشاء الله به معرفي كاملتر ايشان پرداخته خواهد شد نكا در عرض جغرافيايي 36 درجه و 39 دقيقه شمالي و طول جغرافيايي53 درجه و 19دقيقه غربي نصف النهارگرينويچ در22كيلومتري جنوب درياي مازندران نهاده و به كوهستان تكيه داده است. رود نكا از ميان شهر مي گذرد و راه آهن سراسري از آن عبور مي كند. رابينو از اين مكان گذشته و آنرا شرح داده است. وي از كتيبه امامزاده نكا كه تاريخ آن اول محرم سال 870 هجري قمري بود، ياد مي كند. رابينو شبي را در نارنج باغ كه از محلات نكا بشمار ميرفت ، بسر برده است. او همچنين از اسماعيل اقا محله و علي كنده و امام زاده شازدان ياد ميكند. واز انجا به سياوش كلا ميرود.احتمال دارد كه شهر قديمي مهروان يا مهربان بر جاي نكا نهاده بوده است.استخري انرا پس از ساري ذكر كرده و ياقوت گفته است كه مهروان در بخش هموار تبرستان قرار دارد. از مهروان 1000مرد پاسداري مي كرده اند. ظهيرالدين مرعشي مي گويد مهروان كه به ميروانجو آوازه دارد در ولايت ساري است و حد شرقي آن قراطفان باشد. رابينو مي گويد كه روستاي نداف خيل را قبلاًمهرون كلا مي گفتند اين روستا در 6كيلومتري شمال راه اسفالته نكا- بهشهر نهاده است در شمال رود نكا ارتفاعاتي نهاده است كه از شرق به كوههاي رادكان و از غرب به رود نكا محدود مي شود. از ارتفاع اين كوهها از شرق به غرب كاسته مي شود. مرتفع ترين قله در روستاي بار كلا 2200متر و در آغوزدره 2100متر ودر شمال نيالا 1800متر و در شمال يخكش1700متر و در غرب زلت1200متر مي باشد. اين كوهها به نام رشته كوه جهان مورا آوازه دارد. وسعت دامنه شمالي جهان مورا بيشتر از دامنه هاي جنوبي است. و از سوي جنوب تا رود نكا(در نيالا) به 7كيلو متر مي رسد. شيب دامنه هاي شمالي جهان مورا كمتر و در دامنه هاي جنوبي بيشتر است. بارش هاي دامنه هاي جنوبي وسيله ي رودهاي فرعي به رود نكا سرازير مي شود. در بعضي نقاط (جنوب يخكش)با بريدگي حدود200متر به رود نكا ملحق مي شود. دامنه شمالي ارتفاعات جهان مورا پوشيده از درختان جنگلي انبوه بوده است. و از غني ترين اراضي جنگلي استان شمرده مي شود. البته قطع درخت بطور غير اصولي موجب ايجاد سيل هايي در سالهاي اخير شد كه صدمات فراوان به بار آورد. نكاتي در باره نكا: در 7-1276 ميرزا ابراهيم نامي در 29 رمضان 1276 تا 20 ذيقعده 1277 سفري به مازندران كرده است و گزارش اين سفر را براي درن نوشته است. اين اثر از بايگاني علوم روسيه بدست امده است. او از راه اشرف يعني بهشهر به نكا گذري دارد. ميرزا ابراهيم نكا را نيكاح با حا حلقوي نوشته است.او ميگويد كه از راه اشرف به نيكاح 4 فرسخ است .سپس تا رودخانه چاله پل مي آيدو مي گويد اينها داخل بلوك مياندورودو قره طغان است.طرف راست دهات گلستان و عمارت سرو و محله جعفر اقا و سياوش كلا و نارنج باغ و پل دوچشمه بزرگ نيكاح است.گذشته محله قزلي است كه طايفه گرائيلي سكني دارد و اب رودخانه نكا از شمشير بر مي ايدو از چمن گوهر باران داخل دريا مي شود. اين رودخانه معدن اهن دارد. نيكاح چند محله دارد.از جمله اومال ،قلعه سر ،دوغانلي،نوديك ، قزلي، كه طايفه گرائيلي ساكنند.طايفه گرائيلي را اقا محمد خان از گالپوش كنار گرگان اورده است.اينان به زبان تركي تركماني تكلم مينمايد. و 240 سوارند و ابواب جمعي نور محمد خان قجر سه نفر سر كرده دارند.يكي نظر خان بزرگ با يكصد سوار ،نظر خان كوچك با 70 سوار ،و هاشمخان با 70 سوار . جمع تركان گرائيلي و اصانلو و قليچي و افغان 500 سوارند. در نيكاح اهالي مازندراني كمتر ساكنند و بيشتر گرائيلي هستند.محصول نيكاح گندم ،جو ،پنبه و اندكي پشم و نيشكر است.سمت شرقي نيكاح قره طغان است. نيكاح از قرا تپه دو فرسخ و به شاطر گنبد دو فرسخ و به ساري 4 فرسخ و به كنار دريا سه فرسخ است و تاسمسكنده بقول عباسقلي ميرزا دو فرسخ ونيم است و براي رسيدن به ان بايد از قزلي محله و از پل سنگي كوچك و باغ توت بگذريم. دست چپ كنار خيابان و دامنه كوه، قبرستان و امامزاده سفالپوش است كه يك درخت كوچك دارد. اسمش امامزاده عبدالله است . پس از گذر از جوي اب دست راست نوديك است كه تپه اي دارد. مي رسد به چشمه سروليجي محله كه مرداب كوچكي داردودست راست واقع است و باغ توت تپه بزرگ هم ميباشد.و از چهار پل چوبي گذشته ميان خيابان به قدر 304 قدم اب است و پيرامونش مزرعه مي باشد و مال قريه اسرم است. نبرد تيمور گوركاني در قره طغان نكاروي داد.سيد كمال الدين مرعشي كه مي دانست تيمور قصد اموال و دارايي هاي مرعشيان را دارد و اگر جنگ به شهر هاي پر جمعيت كشد ، بساكه قتل عام نصيب افتد. بنا براين در قره طغان سنگر بست. روز 6 ذيقعده سال 794 تيمور با مرعشيان در قره طغان روبرو شد. سادات مرعشي با دلاوري و بي باكي بسياري از تيموريان را به خاك كشيدند. شب هنگام تا سحر نيز از لاي درختان بر سر و روي دشمنان تير مي باراندند. با مداد روز دوم نبرد كمال الدين مرعشي، شخصي را به ميانجيگري نزد تيمور فرستاد ،اما تيمور نپذيرفت.روز دوم مرعشيان شمار بسياري از دشمن را به خاك و خون كشيدند. ولي در برابر در ياي بيكران لشكر تيمور پايداري نتوانستند و ناگزير پشت به هزيمت دادند.

دسته ها : نكا
يکشنبه 13 9 1390 12:8

بابُلْسَر، شهر و مركز شهرستانى‌ به‌ همين‌ نام‌ در استان‌ مازندران‌. بابلسر تا 1315ش‌، مشهدسر (مزار و مدفن‌ شهيد) ناميده‌ مى‌شد (برزگر، 2(1)/44؛ مهجوري‌، 2/325)، زيرا بر اين‌ باور بوده‌اند كه‌ برادر بزرگ‌ امام‌ رضا(ع‌) به‌ نام‌ ابراهيم‌ ابوجواب‌ [ملقب‌ به‌ ابراهيم‌ اطهر] در اين‌ مكان‌ به‌ خاك‌ سپرده‌ شده‌ است‌ (رابينو، 73)، اما اين‌ گفته‌ فاقد سند و مدرك‌ تاريخى‌ است‌ (برزگر، همانجا). برخى‌ ديگر نيز به‌ خطا مشهدسر را به‌ معنى‌ مدفن‌ سرِ شهيد دانسته‌اند (اعتمادالسلطنه‌، 1/265). اما در واقع‌، واژة «سر» در زبان‌ محلى‌، به‌ معنى‌ جا و مكان‌ به‌ كار مى‌رود (ستوده‌، 4(1)/256-257).
شهرستان‌ بابلسر: بابلسر يكى‌ از شهرستانهاي‌ ساحلى‌ استان‌ مازندران‌ است‌ ( سرشماري‌...، پانزده‌). مساحت‌ آن‌ 7/345 كم 2 و شبيه‌ مستطيلى‌ افقى‌ است‌ كه‌ مرز شمالى‌ آن‌ به‌ درياي‌ خزر، مرز باختري‌ به‌ شهرستان‌ محمودآباد، مرز خاوري‌ به‌ شهرستانهاي‌ جويبار و قائم‌شهر، و مرز جنوبى‌ آن‌ به‌ شهرستان‌ بابل‌ محدود است‌ ( آمارنامه‌، 1376ش‌، «1- 5، 1-54»). شهرستان‌ بابلسر داراي‌ 4 بخش‌ مشتمل‌ بر دو شهر، 8 دهستان‌ و 90 آبادي‌ِ داراي‌ سكنه‌ است‌ ( سرشماري‌، همانجا).
ميزان‌ بارندگى‌ سالانه‌ در اين‌ شهرستان‌ 4/957 ميلى‌متر، متوسط حداكثر رطوبت‌ نسبى‌ سالانه‌ 7/94% و متوسط حداقل‌ آن‌ 4/64% بوده‌ است‌ ( آمارنامه‌، 1375ش‌، 40-41). تنها رودخانة شهرستان‌ بابلسر، رودخانة بابل‌ است‌ (جعفري‌، 118-119). محيط طبيعى‌ بابلسر، زيستگاه‌ برخى‌ جانوران‌ و پرندگان‌ مانند روباه‌، گرگ‌، شغال‌، گراز، خرگوش‌،جوجه‌تيغى‌،كبك‌،تيهو،قرقاول‌،مرغابى‌وغاز است‌( فرهنگ‌ جغرافيايى‌ آباديها...، 67).
بابلسر اكنون‌يكى‌ از 15شهرستان‌استان‌مازندران‌ است‌( آمارنامه‌، 1376ش‌، «1-49»). بر مبناي‌ سرشماري‌ 1375ش‌، جمعيت‌ آن‌ 265 ،155نفر بوده‌ كه‌ نسبت‌ به‌ سرشماري‌ دورة قبل‌ (در 1365ش‌)، سالانه‌ به‌ طور متوسط 8/1% رشد داشته‌ است‌ (همان‌، 1375ش‌، 115). 91/42% جمعيت‌ در نقاط شهري‌ و 09/57% آن‌ در نقاط روستايى‌ سكنى‌ داشته‌اند و از لحاظ تركيب‌ جنسى‌، نسبت‌ مردان‌ و زنان‌ در شهرستان‌ بابلسر برابر بوده‌ است‌ ( سرشماري‌، شانزده‌). بر طبق‌ همين‌ آمار از كل‌ جمعيت‌ 6 ساله‌ و بيشتر شهرستان‌ بابلسر 3/80% باسواد بوده‌اند و اين‌ نسبت‌ در بين‌ جمعيت‌ شهري‌ 5/85% و در بين‌ جمعيت‌ روستايى‌ 4/76% بوده‌ است‌ ( آمارنامه‌، 1375ش‌، 144). در شهرستان‌ بابلسر 167 مدرسة ابتدايى‌، 92 مدرسة راهنمايى‌، 46 مدرسة دورة متوسطة عمومى‌ شهري‌ و روستايى‌، 40 مدرسة متوسطة نظام‌ جديد و 3 هنرستان‌ داير بوده‌ است‌ (همان‌، 155، 156، 161بب). همچنين‌ اين‌ شهرستان‌ داراي‌ دانشكده‌هاي‌ علوم‌ پايه‌ و علوم‌ انسانى‌ وابسته‌ به‌ دانشگاه‌ مازندران‌ است‌ (همان‌، 240، 242).
مردم‌ بابلسر به‌ گويش‌ مازندرانى‌ سخن‌ مى‌گويند و بيشتر آنان‌ مسلمان‌ شيعه‌ (دوازده‌ امامى‌) هستند ( فرهنگ‌ جغرافيايى‌ آباديها، همانجا).
اقتصاد شهرستان‌ بابلسر بيشتر بر زراعت‌، دامداري‌ و ماهى‌گيري‌ استوار است‌. مهم‌ترين‌ محصولات‌ آن‌ برنج‌، گندم‌، مركبات‌، تره‌بار و برخى‌ اقلام‌ ميوه‌ است‌ كه‌ افزون‌ بر تأمين‌ نياز محل‌، به‌ نقاط ديگر نيز صادر مى‌شود (همانجا).
از آثار تاريخى‌ بابلسر مى‌توان‌ آستانة امام‌زاده‌ ابراهيم‌ ابوجواب‌ را نام‌ برد. بنا به‌ گفته‌اي‌، بانى‌ بقعة امام‌زاده‌ را سيد عزيز بابلكانى‌، و تاريخ‌ بناي‌ آن‌ را زمان‌ شاه‌ اسماعيل‌ اول‌ (907-930ق‌) دانسته‌اند (مرعشى‌، 73- 75)؛ در حالى‌ كه‌ كتيبه‌هاي‌ موجود امام‌زاده‌ نشان‌ مى‌دهد كه‌ كتيبة صندوق‌ چوبى‌ حرم‌ مربوط به‌ 835ق‌، كتيبة درِ صحن‌ آن‌ 841ق‌، كتيبة درِ شمالى‌ 858ق‌، كتيبة درِ غربى‌ 859ق‌، و كتيبة ساختمان‌ مسجد امام‌زاده‌ مربوط به‌ 906ق‌ است‌ (رابينو، 73؛ ستوده‌، 4(1)/264-270). ناصرالدين‌ شاه‌ قاجار، ضمن‌ سفر خود به‌ مازندران‌ در 1292ق‌ شرح‌ مبسوطى‌ درخصوص‌ اين‌ امام‌زاده‌ و كتيبه‌هاي‌ آن‌ به‌ دست‌ داده‌ است‌ (ص‌ 129-136). اثر ديگر، بقعة بى‌بى‌ رقيه‌ است‌ كه‌ مؤلف‌ سفرنامة ايران‌ و روسيه‌ آن‌ را بى‌بى‌ سكينه‌، و تاريخ‌ بناي‌ بقعة آن‌ را 893ق‌ دانسته‌ است‌ (عزالدوله‌، 158؛ قس‌: رابينو، 73-74). اين‌ بنا در شمال‌ غربى‌ امام‌زاده‌ ابراهيم‌ و بر فراز تپه‌اي‌ شنى‌ مسلط به‌ دريا، ساخته‌ شده‌ است‌ (ستوده‌، 4(1)/270).
شهر بابلسر: اين‌ شهر مركز شهرستان‌ بابلسر است‌ و در 52 و 39 طول‌ شرقى‌ و 36 و 42 عرض‌ شمالى‌ و ارتفاع‌ 22 متر از سطح‌ دريا واقع‌ شده‌ است‌ (پاپلى‌، 82). بابلسر در مسير راه‌ اصلى‌ كنارة درياي‌ خزر و در 19 كيلومتري‌ شمال‌ باختري‌ شهر بابل‌ قرار دارد ( فرهنگ‌ جغرافيايى‌ آباديها، 68) و آب‌ و هواي‌ آن‌ معتدل‌ و مرطوب‌ است‌. رودخانة بابل‌ از ميان‌ شهر عبور مى‌كند و به‌ درياي‌ خزر مى‌ريزد (همان‌، 67 - 68). بين‌ بابلسر و دريا در طرف‌ راست‌ رودخانة بابل‌، يك‌ رشته‌ تپه‌هاي‌ شنى‌ قرار دارد كه‌ درگذشته‌ بر آن‌ فانوس‌ دريايى‌ ساخته‌ بودند (رابينو، 73).
بابلسر در ابتداي‌ سدة 11ق‌ و پس‌ از آن‌ داراي‌ بندرگاه‌ بوده‌ است‌. شاه‌ عباس‌ صفوي‌ كه‌ در 1007ق‌، و نيز 1016ق‌، چند روزي‌ را در آنجا اقامت‌ كرده‌ است‌، در سفر دوم‌ خود، به‌ وصف‌ كشتيهاي‌ بزرگ‌ و كوچكى‌ كه‌ در انتظار رسيدن‌ زمان‌ مناسب‌ كشتيرانى‌ بوده‌اند، پرداخته‌ است‌ (منجم‌، 189-191، 333-334). برخى‌ كسان‌ از برج‌ بزرگ‌ مشهدسر كه‌ بر فراز تپه‌ جاي‌ داشته‌، و توسط استپان‌ رازين‌ از ميان‌ رفته‌ است‌، ياد كرده‌اند (عزالدوله‌، رابينو، همانجاها). استپان‌ رازين‌ فرمانده‌ قزاقهاي‌ شورشى‌ [ايالت‌ دُن‌] برضد نظام‌ فئودالى‌ روسيه‌ بود كه‌ در بهار 1667م‌ به‌حملاتى‌ در مسير ولگا و درياي‌ خزر XXI/)¢¥–¨¢ , 3 BSE.(418 در اين‌ حمله‌، وي‌ شهرهاي‌ سواحل‌ غربى‌ و جنوبى‌ درياي‌ خزر را غارت‌ كرد و عده‌اي‌ از مردم‌ اين‌ شهرها را به‌ اسارت‌ گرفت‌ (مهجوري‌، 2/96).
در دورة نادري‌، محمدخان‌ افشار از سوي‌ نادرشاه‌ فرمان‌ يافت‌ تا به‌ ياري‌ آلتون‌ (انگليسى‌) كه‌ به‌ دين‌ اسلام‌ درآمده‌، و از سوي‌ نادرشاه‌ سمت‌ دريا بيگى‌ يافته‌ بود، در مشهدسر (بابلسر) كشتى‌ بسازد و در درياي‌ خزر به‌ كارگيرد (اعتمادالسلطنه‌، 2/1131). مورخان‌ محلى‌ سدة 11ق‌ مازندران‌ در شرح‌ درگيريهاي‌ ميان‌ حاكمان‌ محلى‌ مشهدسر اشاراتى‌ دارند (نك: مرعشى‌، 286، 311، جم ؛ شيخ‌ على‌ گيلانى‌، 104). اين‌ شهر در دورة قاجار، بندر كشتيرانى‌ و بازرگانى‌ بار فروش‌ (بابل‌)، و از بنادر شرقى‌ درياي‌ خزر بوده‌ است‌ (انتنر، 24؛ مكنزي‌، 89)؛ چنانكه‌ كمپانى‌ «قفقاز و مركوري‌» كه‌ با كمك‌ مالى‌ دولت‌ روسيه‌ از اوايل‌ دهة 1860م‌، سفرهاي‌ پستى‌ و حمل‌ مسافر را از باكو به‌ بنادر ايرانى‌ درياي‌ خزر آغاز كرده‌ بود، شعبه‌اي‌ در مشهد سر داشت‌ ( گزارش‌...،14 و حاشية 21). از مشهدسر كالاهاي‌ بسياري‌ همچون‌ ابريشم‌، پنبه‌ و برنج‌ مازندران‌ به‌ روسيه‌ صادر، و كالاهاي‌ روسى‌ مستقيماً بدانجا وارد مى‌شده‌ است‌ (مرگان‌، 240؛ سرنا، 24).
بابلسر در ابتداي‌ سدة كنونى‌ از مراكز مهم‌ تجاري‌ ايران‌ محسوب‌ مى‌شد (كيهان‌، 3/430-431)، با اينهمه‌، فاقد لنگرگاه‌ مناسبى‌ براي‌ پهلو گرفتن‌ كشتيهاي‌ بزرگ‌ بود؛ به‌ همين‌ سبب‌، اينگونه‌ كشتيها در فاصلة دورتري‌ از ساحل‌ لنگر انداخته‌، بارهاي‌ خود را توسط زورق‌ به‌ اسكلة گمرك‌ منتقل‌ مى‌نمودند (همو، 2/288، 3/442). بابلسر همچنين‌ از مراكز عمدة شيلات‌ و خاويار شمرده‌ مى‌شد (همو، 2/289، 3/12). بسياري‌ از جهانگردانى‌ كه‌ به‌ شمال‌ ايران‌ سفر كرده‌اند، در خاطرات‌ خود به‌ اين‌ شهر، به‌ ويژه‌ به‌ بازرگانى‌ آن‌ اشاره‌ دارند (مكنزي‌، 87، 88، 89؛ سرنا، همانجا). با كاهش‌ روابط بازرگانى‌ ميان‌ ايران‌ و شوروي‌، و رونق‌ يافتن‌ تجارت‌ در بنادر ديگر مانند بندر انزلى‌ در گيلان‌ (فريزر، 543، 544؛ فرهنگ‌ جغرافيايى‌ ايران‌، 3/37)، اين‌ شهر مدتى‌ موقعيت‌ خود را از دست‌ داد (همانجا)، اما امروزه‌ بابلسر يكى‌ از بنادر معتبر و از گردشگاههاي‌ زيباي‌ كشور به‌ شمار مى‌آيد (برزگر، 2(1)/44).
در 1375ش‌ جمعيت‌ شهر بابلسر 671 ،37نفر (762 ،8خانوار)، و شمار مردان‌ و زنان‌ در اين‌ شهر تقريباً برابر بوده‌ است‌. همچنين‌ از 745 ،33 نفر جمعيت‌ 6 ساله‌ و بيشتر در شهر بابلسر 06/88% باسواد بوده‌اند ( سرشماري‌، چهل‌).

دسته ها : بابلسر
يکشنبه 13 9 1390 12:3

تاريخچه شهرستان نور مازندران از ويكي‌پديا، دانشنامهٔ آزاد. شهرستان نور يكي از شهرستانهاي استان مازندران ايران است. اين شهرستان درمركز استان واقع شده است و مركز آن شهر نور است. نور يكي از قديمي ترين نواحي شهرنشين طبرستان ( مازندران كنوني ) بوده كه به گواهي تاريخ ، رستمدار نام داشته است . تميشه نام پايتخت بخش ساحلي حكومت رويان بوده كه بناي كنوني شهر نور بر آن قرار دارد . نام ديگر قديمي آن كه حتي ساكنان كنوني آن نيز گهگاه به جاي نور به كار ميبرند ، سولده است . نام كنوني نور از رودخانه نور گرفته شده كه از كوههاي البرز سرچشمه ميگيرد و به رود هراز ميپيوندد.البته اقوال ديگري در خصوص وجه تسميه نور وجود دارد كه عبارتند : الف تقسيمات كشوري اين شهرستان داراي سه بخش مركزي ، بلده و چمستان ميباشد . بخش مركزي شامل شهرهاي نور ( مركز شهرستان ) ، رويان ( علمده )و ايزدشهر مي باشد و از روستاهاي مهم آن رستم رود ، تاشكوه عليا و سفلي است . بخش چمستان به مركزيت شهري به همين نام كه در فاصله ۱۵ كيلومتري جنوب شرقي نور ، در مجاورت شهرستان آمل قرار دارد . بخش بلده نيز به مركزيت شهري قديمي به همين نام در ۸۵ كيلومتري جنوب شهر نور قرار دارد و پل ارتباطي ميان دو جاده مهم هراز و چالوس است . بخش بلده دهستان اوزرود دهستان تتارستاق دهستان شيخ فضل اله نوري شهرها: بلده بخش چمستان دهستان لاويج دهستان ميانرود دهستان ناتل رستاق شهرها: چمستان بخش مركزي شهرستان نور دهستان ميان بند دهستان ناتل كنار سفلي دهستان ناتل كنار عليا شهرها: نور، رويان و ايزدشهر. گردشگري مناطق ديدني اين شهرستان شامل : ۱) پارك جنگلي شهر نور ( مهندس سعيدي ) ۲) سواحل زيبا و پلاژ تفريحي در نور ، رويان و ايزدشهر ۳) قلعه پولاد بلده ۴) خانه نيما يوشيج در يوش بلده ۵) پارك جنگلي و چشمه كشپل چمستان ۶) آبشار آب پري رويان ۷) روستاي پيمط ۸) آب گرم و جنگل لاويج ۹) هتل نارنجستان ميباشد و همچنين يكي از روستاهاي اطراف پارك جنگلي و چشمه كشپل چمستان به نام " سليا كتي " ميباشد . شهرستان نور با 2675 كيلومتر مربع وسعت حدود 3/11 در صد كل مساحت استان را به خود اختصاص داده است شهرستان نور در غرب استان قرار گرفته و واز شمال به درياي خزر از مشرق به شهرستان هاي آمل و محمود آباد از جنوب به رشته كوههاي البرز و شهرستان آمل و استان تهران و از مغرب به شهرستانهاي نوشهر و چالوس محدود ميشود اين شهرستان داراي 5 شهر (نور،بلده ،رويان،چمستان،ايزدشهر) 3 بخش ( مركزي،بلده، چمستان) 8دهستان و 226 آبادي است مطابق آخرين آمار حدود 105000 جمعيت كه حدود 67 درصد روستايي و بقيه شهري ميباشد 5/3 درصد جمعيت استان را دارد. نور كه تاچند سال قبل سولده ناميده مي شد از شهرستان مهم رستمدار و يكي از مراكز ملوك استندار و رستمدار، بخشي ميان رويان و مازندران بوده است. مراكز ديدني آن عبارتند از : قلعه پولاد بلده ، بقعه متبركه آقا شاه بالو زاهد ، بقعه متبركه جمشيد كيا سلطان، خانه نيما در بلده ، پل خشتي نور و تكيه تاكر... شهرستان نور به لحاظ توسعه صنعتي و گردشگري شرايط ممتازي در استان پيدا كرده است. محصول غالب كشاورزي منطقه، برنج مي باشد جذابيتهاي منطقه گستردگي شهرستان نور از ساحل تا ارتفاعات البرز مياني ، وجود تنوع آب و هوايي، رودخانه ها وآبشارهاي طبيعي همـراه با آثار تاريخي و باستاني اعتبار ويژه اي به اين شهرستـان بخشيده كه مي توانـد در زمينه برنامه ريزي سفر كاملا" مؤثر باشند. پارك جنگلي نور : دركيلومتر 5 نور به محمودآباد و در شرق نور با مساحت حدود 4000 هكتار از اوايل دهه 50 شمسي مـورد بهره برداري قرار گرفته و از نظر وسعت يكي از بزرگترين پارك هاي خاور ميانه است . انواع گونه هاي جنگلي مانند افرا ، ممرز ، توسكا ، انجيلي و ... در آن يافت مي شود . رستوران مجهز و زيبا ، آلاچيق هاي متعدد چوبي پارك هاي بازي كودكان ، مسجد ، زمين هاي ورزشي از جمله امكاناتي است كه آن را به يكي از تفرجگاههاي مهم شمال ايران بدل كرده است . در ابتداي ورودي غربي پارك كه از جاده اصلي نور محمودآباد جدا مي شود ، سردر زيباي سنگي با ويژگي هاي معماري و پوشش چوبي ساخته شده كه ديدني است . ساحل دريا : طول خط ساحلي در شهر نور حدود 23 كيلومتر مي باشد كه به دليل دارا بودن ساحل ماسه اي ،كم عمق ، حرارت مطلوب ، آب با املاح پايين ، ساحل سازي مناسب ، ايجاد طرحهاي مناطق شناي امن براي خانمها و آقايان وامكانات رفاهي، هر ساله در فصل تابستان مسافران بي شماري را به خود جذب مي كند . آبشار آب پري : براي رسيدن به آبشار آب پري بايد فاصله 5 كيلومتري شهر نور تا شهر رويان را پيمود ، يك خيابان در وسط شهر كوچك رويان در حاشيه غربي پل و رودخانه به طرف جنوب از مسير اصلي نور به نوشهر جدا مي شود كه پس از ساخت آسفالت 8 كيلومتري در كنار رودخانه ، كوه و دره جنگلي به آبشار آب پري مي رسد ، اين مسير به نام گلندرورد و سوردار معروف است . جريان آب در شيب سنگي 60 درجه كوه منظره زيبايي را ايجاد كرده و دانه هاي سنگي در پايين جاده به طرف دره و وجود درختان جنگلي در سينه كش آن منظره رويايي را پديد آورده است . شهر بلده : شهر بلده مركز بخش ييلاقي و كوهستاني بلده در 145 كيلومتري شهر نور واقع شده است . مسير اصلي دسترسي به آن به صورت آسفالته در كيلومتر 45 جاده هراز و محور ارتباطي آمل به تهران در محلي به نام هردورود بوسيله يك پل به طرف غرب از جاده هراز جدا مي شود و پس از طي يك مسافت 55 كيلومتري به شهر بلده مي رسد. جاده در تمام طول مسير از آبادي هاي خوش آب و هوا عبور مي كند و در ادامه پس از عبور از بلده و با مسافت 55 كيلومتر در محل پل زنگوله به جاده كندوان وصل مي شود . اين شهر از لحاظ آب وهوا، مناظر طبيعي ، چشمه ها و آبشار در فصل تابستان پذيراي گردشگران زيادي است . يوش و زادگاه نيما يوشيج : يوش در فاصله 5 كيلومتري غرب بلده و در مسيري است كه منتهي به جاده كندوانمي شود. علاوه بر جذابيت هاي طبيعي، زادگاه نيما يوشيج شاعر معروف و نوپرداز معاصردر آنجا قرار دارد و همواره مورد استقبال ادب دوستان جهان است . خانه نيما كه آرامگاه وي نيز مي باشد از بناهاي متعلق به اواخر دوره صفويه است كه با ويژگي هاي سنتي منطقه كوهستاني نور ساخته شده و با پلان مربع شكل داراي يك حياط مركزي و اتاق هاي متعدد در اطراف حياط مي باشد. عناصر تزئيني آن شامل آجركاري ، گچ بري ، رنگ كاري ، خراطي ، ارسي هاي زيبا و آينه كاري است كه آثار مهم كشور مي باشد . فيل سنگي : در مركز روستاي لاويج قطعه سنگ بزرگي وجود دارد كه براثر عوامل و فرسايش طبيعي به شكل فيل نشسته بر زمين خودنمايي مي كند كه مسافران اين روستاي خوش آب و هوا از اين منظره طبيعي و منحصر به فرد نيز ديدن مي كنند . البته بعد از گذر از آب گرم لاويج با حداقل ده دقيقه پياده روي مي توانيد از فيل سنگي هم ديدن نماييد. بقعه آقاشاه بالو زاهد : اين بقعه در 3كيلومتري شرق چمستان واقع شده است . شهر چمستان در 15 كيلومتري شرق نور قرار دارد و مسير آسفالته آن از داخل شهر نور آغاز و پس از عبور از مسيري زيبا به چمستان رسيده وپس از طي 15 كيلومتر به شهر چمستان ختم مي گردد . بقعه مذكور در ضلع شمالي و مجاور با جاده قرار دارد . آقا شاه بالو از عرفاي اواخر قرن 7 و اوايل قرن 8 هجري قمري و مرشد شيخ حسن جوري چهره اصلي نهضت سربداران خراسان در عهد حكومت مغولان است . بناي آجري با گنبدي مخروطي و تزئينات كاشيكاري بر روي مرقد آقا شيخ بالو زاهد ساخته شده كه از آثار مهم تاريخي مازندران به شمار مي رود . آب گرم معدني لاويج : روستاي ييلاقي لاويج در25كيلومتري جنوب چمستان در ميان دره هاي جنگلي و زيباي البرز قرار دارد . در كيلومتر 3 چمستان به نور يك مسير زيباي آسفالته به طرف جنوب از جاده اصلي منشعب مي شود كه با عبور از پارك جنگلي كشپل به لاويج ختم مي شود . آب هاي گرم لاويج به دليل خواص بالاي درماني براي دردهاي استخوان و مفاصل و بيماري هاي پوستي همواره گردشگران فراواني را در تمام فصول سال به خود اختصاص داده است ، امكاناتي مناسب نيز در آن منطقه براي اقامت و استفاده از آب معدني ايجاد شده است. جاده چمستان به لاويج از پارك كشپل مي گذرد و از ميان جنگل عبور مي كند به همين دليل فضاي دلپذيري را براي گردشگران فراهم مي سازد . پارك جنگلي كشپل : در ابتداي جاده آسفالتي لاويج در محور چمستان به آمل قرار دارد ، حاشيه زيباي ساحل رودخانه لاويج رود ، وجود چشمه هاي پرآب با زلالي ويژه ، امكانات نسبي اقامت و پارك بازي كودكان اين پارك را به تفريحگاه مردم منطقه و مسافران غير بومي تبديل كرده است . قلعه پولاد بلده : بر روي ارتفاعات شمالي مشرف بر شهر بلده يك قلعه عظيم به چشم مي خورد كه از معروفترين و بزرگترين قلعه هاي به جاي مانده در شمال ايران است . اين قلعه تا اوايل دوره صفويه داير و مسكوني بوده و مركز يكي از مقتدرترين قدرتهاي محلي آن روز ايران محسوب مي شد. بقعه سلطان احمد بلده : در داخل شهر بلده در دامنه كوه واقع شده و دومين بناي مرتفع شهرستان نور است گنبد آن مخروطي و مصالح آن از آجر و روكش گچ مي باشد. در حد فاصل گنبد و بدنه نيز نورگيرهايي تعبيه شده و طاق نماهايي نيز اطراف آن را تزيين كرده اند . گنبد از داخل با مركب سياه زينت يافته و گچ بري هاي زيبايي نيز در آن ديده مي شود و در دو قسمت آن نقش شيري را كشيده اند كه ماري به دور كمر آنها حلقه زده است . كتيبه اي به خط كوفي وجود دارد كه دوبار نام حضرت محمد ( ص ) و حضرت علي ( ع ) را نقش كرده اند . كتيبه چوبي روي صندوق نام شيخ احمد نوري و تاريخ 1102 هجري قمري را دارد . فاصله نقاط مهم و توريستي منطقه با شهر نور ازنورتا فاصله بر حسب كيلومتر تهران-جاده كندوان ۲۴۰ تهران-جاده هراز ۲۲۰ ساري ۱۲۰ پارك جنگلي نور ۵ آبشار آب پري ۱۱ آبشار حرام او ۳۰ سوردار ۴۲ قلعه پولاد ۱۴۵ بلده ۱۴۵ يوش ۱۵۲ اوزكلا ۱۶۲ پيل ۱۷۲ لاويج ۴۰ آبگرم معدني لاويج ۴۰ بقعه سلطان احمد ۱۴۵ پارك جنگلي كشپل ۱۵ سد اليمالات ۱۱ نام قديم نور، سولده بوده‌است و اين نام هنوز در ميان اهالي نور رواج دارد. چارلز فرانسيس مكنزي كه در سال ۱۸۵۹ ميلادي از اين محل عبور كرده چنين وصفي در خصوص آن ارائه مي‌دهد. «دهكده سولده، هشتصد متر از دريا فاصله داشت.... سولده دهكده بزرگي است و ميرزا آقاخان نوري بخصوص به آن توجه داشت. اين ده دويست خانه، بيست دكان و دو حمام دارد و يك پل آجري به سه دهنه روي رودخانه‌اي به همين نام ساخته‌اند. شهر نور در يك نگاه شهرستان نور با مساحتي معادل 2675 كيلومتر مربع در غرب استان مازندران واقع شده كه شهرهاي نوشهر و چالوس در غرب ،استان تهران در جنو ب و درياي مازندران در شمال آن قرار دارند .از نظر پستي و بلندي اين شهر ستان داراي دو قسمت جلگه ايي و كوهستاني است كه به تبع آن آب و هواي معتدل ، مرطوب ، سرد را دارد پوشش گياهي شهرستان نور شامل دو قسمت جنگل و مرتع است كه قسمت جنگلي آن به وي‍ژه در فصول بهار و پاييز بسيار زيبا و ديدني است . در حال حاضر شهرستان نور داراي 232 نقطه روستايي و پنج نقطه شهري شامل شهر هاي نور ، رويان ، چمستان ، بلده ، ايزدشهر و شهركهاي مسكوني متعدد است در طول تاريخ اين سرزمين سبز موطن رجال بزرگ علمي،سياسي،مذهبي و فرهنگي چون شيخ فضل الله نوري ، علامه نوري،نيما يوشيج،ابو عبد الله ناتلي استاد ابو علي سينا ، استاد بنان ،دكتر پيروز مجتهدزاده، ،شهيدعباسعلي ناطق نوري ،شيخ علي اكبر ناطق نور ي، حاج احمد ناطق نوري ،رحمان رضايي و حامد كاويانپور بوده است شهر نور از دو جاده ارتباطي با نام هاي هراز و كندوان با استان تهران مرتبط مي شود. و نيز جاده ديگري در دست احداث است كه با عبور ازشرق شهر بلده ،نور را به شمال تهران ارتباط مي دهد گستردگي شهر نور از سواحل دريا تا ارتفاعات البرز مياني،وجود تنوع آب و هوايي ،رودخانه ها ، آبشارهاي طبيعي همراه با آثار تاريخي و باستاني اعتبار ويژه ايي به اين شهر بخشيده كه ميتواند د ر زمينه برنامه ريزي سفر و سرمايه گذاري كاملا" موثر باشد.

دسته ها : نور
يکشنبه 13 9 1390 11:42
X