در مورد تاريخچه ي شهر ساري نظرات مختلفي وجود داره.مثلآ بسياري از مردم ساري اين طور فكر مي كنن كه شهر ساري رو شاهزاده اي به نام سارويه بنا كرده كه به مرور زمان نامش از سارويه به ساري تغيير كرده اما نظر برخي مورخان از جمله آقاي حسين اسلامي (نويسنده كتاب تاريخ ۲۵۰۰ ساله ساري )متفاوته. متن زير كه از اين كتاب تلخيص شده اگر چه كمي طولاني به نظر مي رسه اما به نظر من ارزش خوندن داره.
تاريخچه شهر ساري
به طور دقيق تاريخ به وجود آمدن ساري را نمي‌توان تشخيص داد زيرا در كهن‌ترين آثار مربوط به ماقبل تاريخ نوين جهان نيز نام آن بوده است ولي قدر مسلم آنكه بدون هيچ ترديدي نظام شهري آن به بيش از ۲۵۰۰ سال مي رسد. بر اساس شاهنامه فردوسي توسعه بناي آن را به اسپهبد طوس پور نوذر به دليل به جا گذاردن يادگار پدرانش (منوچهر، ايرج، فريدون) نسبت مي دهند، و بر اساس روايت تاريخ نويسان يوناني در زمان هخامنشيان پايتخت تمدن هيركانيا و به نام زادراكارتا بوده است ( منابع ايراني در جنگ ها از بين رفته اند ). پس از حمله اسكندر مقدوني آن شهر در آتش با خاكستر يكسان گرديد (اين اقدام اسكندر به واضح نشان از وجود تمدن پيشرفته آن زمان در آن شهر را مي دهد) و طبق سياست هاي اسكندر مقدوني شهري جديد در كنار آن ساخته گشت و نام آن را تمبراكس (سيرينكس) كه نام يكي از سرداران سپاه اسكندر بود نهادند. شايان ذكر است كه بناي آن شهر حدود ۱۲ كيلومتر با بناي شهر كنوني ساري فاصله داشت و در نزديكي روستاي اسرم كنوني ساخته گشته بود. بر اساس تحقيقات باستان شناسان در زمان ساسانيان تمدني بزرگ در اين ناحيه بوده است. چنانكه در زمان احداث خط راه آهن و حفاري هاي مربوط به آن كوزه ها و سفالهاي مربوط آن زمان بدست آمد.
براساس برخي مستندات تاريخي فرخان بزرگ در سال ۵۶ ه.ق. ساري را كه براي مدت زمان طولاني مورد توجه واقع نگرديده بود را به كلي مرمت و بازسازي كرد بطوري كه حتي بناي ساري را به وي نسبت مي‌دهند. مدتي پسر فرخان حاكم ساري بود و پس از آن بدليل تهاجمات دشمنان فرخان بزرگ، وي اين ديار مركز حكومت خويش نهاد. تا قرن دوم هجري دين مردمان آن زرتشتي بود و در آن سال ها سپاه خليفه عباسي توانست به ساري حمله كرده و بدين جهت مردم را مسلمان نمايند ولي پس از رفتن آنها بدليل ظلم و ستم خليفه مردم باري ديگر به دين زرتشت پناه بردند تا آن جا كه نمايندگان و مبلغان دين اسلام از طرف امام جعفر صادق توانستند با ايجاد گرمي و محبت در بين مردم آنان را به اسلام و مذهب شيعه بگروايند و بدين دليل مذهب مردم مسلمان ساري از همان ابتدا شيعه بوده و است؛ در سال ۱۳۶ ه.ق. ملامجدالدين از طرف امام صادق به ساري آمد و پس از آن حضرت يحيي پور يحيي و حضرت سجاد و حضرت عباس از فرزندان امام موسي كاظم به ساري آمدند و در بين مردمان زندگي كردند و در اين ديار درگذشتند.
ادامه دارد...